Τα πρόσφατα χαρμόσυνα νέα ότι το εμβόλιο της Pfizer είναι κατά 90% αποτελεσματικό έχουν προκαλέσει εύλογα μια σειρά ερωτήσεων σχετικά με την προοπτική του αναμενόμενου εμβολιασμού, ικανού να τερματίσει αυτήν την πανδημία.
Δεν χρειάζεται κάποιος εχέφρων λογικός άνθρωπος με απροκατάληπτους προβληματισμούς γύρω από ζητήματα υγείας και κοινωνικής φροντίδας, να είναι ειδικός στην επιδημιολογία ή κοινωνός της ιατρικής επιστήμης.

Οι ελεύθεροι και υπεύθυνοι πολίτες πρέπει με κοινωνική ενδελέχεια να θέτουν ερωτήσεις, να αμφισβητούν απαντήσεις και να διασφαλίζουν ότι οι αρμόδιοι κρατούντες των κυβερνήσεων είχαν τη σωστή συμβουλή για να μπορούν να λάβουν σημαντικές αποφάσεις.
Όσον αφορά στον υπολογισμό της επιτυχίας ενός προγράμματος εμβολιασμού και τι μπορούν να κάνουν οι αρμόδιοι ώστε ένα τέτοιο πρόγραμμα να είναι όσο το δυνατόν πιο επιτυχημένο, υπάρχουν τρία θεμελιώδη ερωτήματα που θα πρέπει αυτοί να εξετάσουν.

Πρώτον, πόσο αποτελεσματικό είναι το εμβόλιο;
Η απάντηση εξαρτάται από τη στάθμιση των θετικών περιπτώσεων μεταξύ των εμβολιασμένων και των εικονικών (placebo) ομάδων. Για παράδειγμα, στην περίπτωση του εμβολίου της Pfizer, μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι η συντριπτική πλειονότητα των θετικών περιπτώσεων ήταν στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου, επειδή το ποσοστό αποτελεσματικότητας έχει καθοριστεί ως 90 τοις εκατό.
Πρέπει όμως να περιμένουμε έως ότου η δοκιμή φθάσει σε 164 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις προτού έχουμε πιο αξιόπιστη επιβεβαίωση - το 164 είναι ο αριθμός που η Pfizer συμφώνησε με την περιβόητη FDA - «Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων» πως θα παρέχει επιστημονικά αξιόπιστο αποτέλεσμα.

Αυτό σημαίνει ότι το ποσοστό 90 τοις εκατό θα μπορούσε να αλλάξει (πιθανότατα), προς οποιαδήποτε κατεύθυνση, θετική ή αρνητική. Για παράδειγμα, εάν εμφανισθούν περισσότερες περιπτώσεις νόσησης σε άτομα που είχαν λάβει το εμβόλιο, τότε το ποσοστό αποτελεσματικότητας θα μειωθεί.
Εάν πάλι οι μελλοντικές περιπτώσεις προέρχονται από την ομάδα του εικονικού φαρμάκου, το εξαιρετικά παρήγορο ποσοστό 90% θα μπορούσε πραγματικά να αυξηθεί. Ωστόσο, ήδη ένα ποσοστό αποτελεσματικότητας 90 τοις εκατό από τις πρώτες 94 θετικές περιπτώσεις είναι πολύ πιο ελπιδοφόρο και καλύτερο από ό, τι περίμεναν οι περισσότεροι άνθρωποι.

Δεύτερον, πόσο διαρκεί η οποιαδήποτε προστασία από ένα εμβόλιο;
Τα εμβόλια διαφέρουν. Μερικά προσφέρουν δια βίου προστασία, άλλα πρέπει να συμπληρώνονται τακτικά.
Οι ανοσοποιήσεις, όπως ο εμβολιασμός κατά της γρίπης διαρκούν μόνον έξι μήνες, γι' αυτό χρειάζεται ένας νέος κάθε χρόνο. Έτσι, το πόσο θα διαρκέσει η αποτελεσματικότητα του εμβολίου για την Covid-19 είναι μια ερώτηση δύσκολη να απαντηθεί από οποιονδήποτε.
Όπως με κάθε νέο εμβόλιο, χρειάζεται χρόνος για να προσδιοριστεί η μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητά του.
Με αυτόν τον ιό είναι ακόμη πιο δύσκολο, επειδή δεν υπήρχε πριν από ένα χρόνο. Θα μάθουμε την απάντηση μόνο με την πάροδο του χρόνου. Γι 'αυτό σε πολλές δοκιμές εμβολίων θα συνεχίσουν να εξετάζουν τακτικά τους συμμετέχοντες επί πολύ καιρό ακόμη.
Εάν ξαφνικά υπάρξει μια μεγάλη αύξηση θετικών περιπτώσεων στην εμβολιασμένη ομάδα των κλινικών δοκιμών σε έξι μήνες, θα ξέρουμε επί πόσο καιρό διήρκεσε η αρχική προστασία.

Τρίτον, ποια θα είναι η αποδοχή του εμβολίου ;
Για να είναι ένα πρόγραμμα εμβολιασμού πλήρως αποτελεσματικό, θα χρειαστεί και η μαζική αποδοχή του - και αυτό μπορεί να είναι πολύ πιο δύσκολο από ό, τι εκτιμούν οι άνθρωποι. Η εξουδετέρωση και η καταπολέμηση της προπαγάνδας κατά των εμβολίων είναι ιδιαιτέρως σημαντική.
Τώρα πλέον είναι απολύτως επιτακτική. Η εξεύρεση της ισορροπίας μεταξύ της αντιμετώπισης της παραπληροφόρησης και της διόρθωσης των ψεμάτων σχετικά με τα εμβόλια, χωρίς να τροφοδοτηθούν περαιτέρω σφαλεροί και ψευδείς ισχυρισμοί, είναι ένα δρώμενο απίστευτα δύσκολο.

Α. Κωνσταντίνου