ΕΘΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ (Μέρος 5ο)

Αρχικά θα επισημάνουμε ότι η φιλελεύθερη και νεοφιλελεύθερη εξωτερική οικονομική πολιτική πέραν του ότι δεν είναι καθόλου νεοπαγής και «φιλοαναπτυξιακή» (όπως έχουμε ήδη υπαινιχθεί), ουδέποτε είχε καταστεί πάγιο οικονομικό ιδεολόγημα γι’ αυτούς που σήμερα εμφανίζονται ως γνήσιοι φορείς της. Αντίθετα επιβάλλεται και εφαρμόζεται επιλεκτικά από τους ισχυρούς με κριτήριο το οικονομικό (και πολιτικό) τους συμφέρον. Μία στοιχειώδης αναδρομή σε περιόδους διακυμάνσεων μεταξύ «οικονομικής ελευθερίας» και κρατικής προστασίας θα καταδείξει την ορθότητα των απόψεών μας.

Α. Περίοδος 1840 – 1880: Έχει προσδιοριστεί ως η περίοδος της φιλελεύθερης πολιτικής. Η απελευθέρωση των κρατικών συναλλαγών άρχισε από την Αγγλία. Η σταδιακή κατάργηση των δασμών στις εισαγωγές άρχισε επί κυβερνήσεως Robert Peel και συνεχίστηκε επί William Gladstone. Τελικά οι εισαγωγικοί δασμοί καταργήθηκαν τελείως στα αγροτικά προϊόντα και στις πρώτες ύλες. Τα αποτελέσματα αυτής της φιλελεύθερης πολιτικής ήταν πράγματι εξαιρετικά. Αρκεί να αναφέρουμε ότι η αξία των αγγλικών εξαγωγών βιομηχανημάτων από 42.000.000 στερλίνες ανήλθε σε 256.000.000 στερλίνες. Αυτή η πολιτική όμως εξυπηρετούσε μόνο και ειδικά την Αγγλία. Η συγκεκριμένη χώρα ανέπτυσσε και προστάτευε με δασμούς τη βιομηχανία της επί δύο αιώνες. Όταν αποφάσισε να καταργήσει τους εισαγωγικούς δασμούς, το έκανε αφ’ ενός για να κρατήσει χαμηλά τα εργατικά ημερομίσθια στη βιομηχανία και αφ’ ετέρου για να διευκολύνει τη διασπορά των βιομηχανικών της προϊόντων στην παγκόσμια αγορά. Ταυτόχρονα, ενώ εισήγαγε πρώτες ύλες από τις αποικίες της με ληστρικό τρόπο, τα εμπορικά πλοία της κυριαρχούσαν στις θάλασσες. Ο Άγγλος φιλελεύθερος ηγέτης Lloyd George καυχιόταν ότι η Αγγλία είχε κυριεύσει τον κόσμο διά του διεθνούς εμπορίου. Ήταν λοιπόν η χώρα που είχε ανυπέρβλητο προβάδισμα στην ανταγωνιστικότητα των προϊόντων. Οι ελεύθερες συναλλαγές, εκτός από πηγή κέρδους για την Αγγλία, αποτελούσαν και εργαλείο παρακώλυσης της ανάπτυξης βιομηχανιών σε άλλα κράτη λόγω χαμηλής ή ανύπαρκτης ανταγωνιστικότητας. Στις χώρες που οι φιλελεύθερες εμπορικές αρχές γίνονταν αποδεκτές, το Αγγλικό μονοπώλιο αποκόμιζε μυθικά κέρδη. Οι χώρες που ακολούθησαν την Αγγλία στο σύστημα ελεύθερων συναλλαγών ήταν η Ολλανδία και το Βέλγιο.

Αντίθετα, οι Η.Π.Α., οι οποίες δεν είχαν ακόμη εκβιομηχανισθεί πλήρως, προστάτευαν τα προϊόντα τους με εισαγωγικούς δασμούς της τάξης του 30%. Το 1846 μείωσε λίγο τους εισαγωγικούς δασμούς στο 24%. Την ίδια προστατευτική πολιτική των εθνικών προϊόντων τους εφήρμοζαν και τα ευρωπαϊκά κράτη (πλην των ήδη αναφερθέντων) συμπεριλαμβανομένης και της Γαλλίας, της κοιτίδας του φιλελευθερισμού! Αυτά ίσχυαν μέχρι το 1846, χρονιά που υπεγράφη η περίφημη αγγλογαλλική εμπορική σύμβαση. Ο φιλελεύθερος (!) Γάλλος αυτοκράτωρ Ναπολέων Γ’ έρχεται σε μυστικές διαπραγματεύσεις με τους Άγγλους. Της αγγλικής αντιπροσωπείας προΐσταται ο Cobden, το όνομα του οποίου έλαβε η σύμβαση. Η Γαλλία ανέλαβε την υποχρέωση να καταργήσει όλους τους δασμούς και τις απαγορεύσεις στις εισαγωγές και στις εξαγωγές. Διατηρήθηκαν οι δασμοί των εισαγωγών των βιομηχανικών προϊόντων μόλις στο 10% – 15% της αξίας τους. Αντίστοιχα οι Άγγλοι απελευθέρωσαν την εισαγωγή των Γαλλικών προϊόντων και μείωσαν τους δασμούς στους γαλλικούς οίνους. Έκτοτε ακολούθησαν και άλλες συμβάσεις με τρίτα κράτη, της Ευρώπης και της Αμερικής.

Επειδή σε όλες αυτές τις συμβάσεις ίσχυε στερεοτύπως η ρήτρα του μάλλον ευνοουμένου κράτους, τα τελωνειακά εμπόδια υφίσταντο συνεχή εξασθένιση προς μεγάλη ευχαρίστηση των Άγγλων εξαγωγέων και εμμέσως της αγγλικής βιομηχανικής δραστηριότητας.

Στο επόμενο μέρος θα αναφερθούμε στην περίοδο της μετριοπαθούς φιλοπροστατευτικής πολιτικής (1880 – 1914). 

tweet
fb-share-icon
Insta
Tiktok