ΕΘΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ (Μέρος 2ο)

Η επιρροή των οικονομικά ισχυρών χωρών στις οικονομικά αδύναμες δομείται μέσω της τοποθέτησης κεφαλαίων από τις πρώτες στις δεύτερες. Οι τοποθετήσεις δυνατόν να είναι βραχυχρόνιες ή μακροχρόνιες. Οι μακροχρόνιες είναι οι πλέον βαρύνουσες σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο. Πριν αναφερθούμε στις στρατηγικές τοποθετήσεις, θα επισημάνουμε κάποιες συγκυριακές διακρατικές μεταναστεύσεις κεφαλαίων οι οποίες πιθανόν να επηρεάσουν βραχυπρόθεσμα τον οικονομικό προγραμματισμό ένθεν κακείθεν.

Α. Αίτια ακερδούς μετανάστευσης κεφαλαίων:
1. Η μόνιμη μετεγκατάσταση στην αλλοδαπή ατόμων ή οικογενειών μετά των περιουσιών και κεφαλαίων τους.
2. Χαριστικές δικαιοπραξίες (κληρονομική διαδοχή, κληροδοτήσεις, δωρεές) από μία χώρα προς άλλη.
3. Ροή κεφαλαίων από μία χώρα προς άλλη μέσω των μεταναστών που αποστέλλουν οικονομική ενίσχυση στις πατρίδες τους. Σημαντική για την εποχή μας παράμετρος.
4. Ακερδής μετανάστευση κεφαλαίων για πολιτικούς λόγους. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν οι πολεμικές αποζημιώσεις μίας χώρας προς άλλη.

Β. Αίτια δημοσιονομικής φύσεως:
Η βαριά φορολογία ή η νομισματική αστάθεια οδηγεί κεφάλαια στο εξωτερικό. Συνήθως επιστρέφουν μετά την αποκατάσταση της σταθερότητας και της φορολογικής ελάφρυνσης. Για την παρεμπόδιση της διαφυγής κεφαλαίων για δημοσιονομικούς λόγους πολλές χώρες έχουν λάβει στο παρελθόν ποικίλα νομοθετικά και διοικητικά μέτρα.
Γ. Αίτια πολιτικής και κοινωνικής φύσεως:
Οι πολιτικές και κοινωνικές ανωμαλίες σε μία χώρα παρακινούν πολλούς κεφαλαιούχους στη εξαγωγή των διαθέσιμων κεφαλαίων τους στο εξωτερικό για λόγους ασφάλειας.

Οι στρατηγικές κερδοσκοπικές τοποθετήσεις κεφαλαίων είναι αυτές που καθορίζουν το παγκόσμιο οικονομικό γίγνεσθαι. Διαχωρίζονται σε βραχυχρόνιες και μακροχρόνιες.
Α. Βραχυχρόνιες κερδοσκοπικές τοποθετήσεις:
1. Τοποθέτηση κεφαλαίων σε μία χώρα (συνήθως οικονομικά ασθενής) όπου αποδίδεται μεγαλύτερος τόκος.
2. Κερδοσκοπική μετανάστευση κεφαλαίων σε περίπτωση διακυμάνσεων συναλλάγματος. Τα κεφάλαια τοποθετούνται σε χώρες όπου το συνάλλαγμα λόγω δυσμενούς ισοζυγίου πληρωμών βρίσκεται κάτω του αρτίου. Όταν το συνάλλαγμα επανέλθει στο άρτιο, τα κεφάλαιο επανέρχονται καρπούμενα τη διαφορά.
3. Τοποθέτηση κεφαλαίων στο εξωτερικό προς διευκόλυνση επιχειρηματιών ή οφειλετών εμπόρων με υψηλό επιτόκιο.
Β. Μακροχρόνιες κερδοσκοπικές τοποθετήσεις. Συνιστούν το κύριο εργαλείο εξάρτησης και υποδούλωσης των ασθενέστερων κρατών. Διακρίνουμε τις κάτωθι κατηγορίες:

1. Παροχή δανείων σε ξένα κράτη ή νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου. Συνάπτονται συνήθως μέσω τραπεζών και δεν χορηγούνται πάντοτε τοις μετρητοίς. Μέρος των δανείων παραχωρείται με τη μορφή εμπορευμάτων, μέθοδος λίαν επικερδής για την πιστώτρια χώρα, ενώ το μεγαλύτερο μέρος τους έχει ομολογιακή μορφή. Τα δάνεια πρέπει να οδεύσουν σε παραγωγικές τοποθετήσεις (εκβιομηχάνιση, συγκοινωνιακά δίκτυα) εκ μέρους της οφειλέτιδος χώρας, και μάλιστα με αποδόσεις μεγαλύτερες των βαρών που συνοδεύουν τα εν λόγω δάνεια. Σε περίπτωση που αυτά οδεύσουν προς αποτυχημένες τοποθετήσεις, καταναλωτικούς σκοπούς ή εξυπηρέτηση προηγουμένων δανείων, ο κίνδυνος οικονομικής εκτροπής είναι μεγάλος. Και όμως δεν είναι αυτή η χειρότερη μορφή σύναψης διακρατικών δανείων.
2. Παροχή δανείων σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου ή σε άτομα ξένου κράτους. Είναι δάνεια που παρέχονται σε επιχειρήσεις και ιδιώτες. Συνάπτονται εξαιρετικά σπάνια λόγω αυξημένης επισφάλειας και σχετικά περιορισμένων δυνατοτήτων ελέγχου εκ μέρους των πιστωτών. Ισχύουν οι όροι δανεισμού της προηγούμενης κατηγορίας ενώ και σε αυτή την περίπτωση μεσολαβούν οι τράπεζες.
3. Εκτέλεση μεγάλων δημόσιων έργων μετά από προνομιούχο παραχώρηση. Αλλοδαπές επιχειρήσεις και επιχειρηματικές ομάδες αναλαμβάνουν την κατασκευή μεγάλων δημόσιων έργων κατόπιν συμβάσεως με την κυβέρνηση ή τους δήμους. Είναι ένας ληστρικός τρόπος «δανεισμού» καθότι η πιστώτρια χώρα πέραν του υψηλού επιχειρηματικού κέρδους απασχολεί με μεγάλες απολαβές διευθυντικό, τεχνικό και ενίοτε εργατικό προσωπικό. Στο παρελθόν έχει παραχωρηθεί και εγγύηση minimum κέρδους εκ μέρους της οφειλέτιδος χώρας. Πρέπει δε να προσθέσουμε και το κέρδος από τη χρήση υλικών και βιομηχανιμάτων από την πατρίδα των επιχειρήσεων. Εάν τα κεφάλαια προέρχονται αμιγώς από την πιστώτρια χώρα, συνεπάγεται η μελλοντική εσαεί ή μακροχρόνια εκμετάλλευση των έργων από τους αλλοδαπούς. Αυτό συνήθως είναι η απαρχή πολιτικής υποτέλειας.
4. Ίδρυση επιχειρήσεων ή συμμετοχή σε υπάρχουσες. Οι επιχειρήσεις που ιδρύονται από την οικονομικά ισχυρή χώρα είναι τραπεζικές, εμπορικές, βιομηχανικές, μεταλλευτικές, ναυτιλιακές, γεωργικές κλπ. Συνήθως πρόκειται περί υποκαταστημάτων και εμφανίζονται με μορφή ανώνυμης εταιρίας. Οι εμπορικές επιχειρήσεις διευκολύνουν την εισαγωγή προϊόντων από την πιστώτρια χώρα. Οι τραπεζικές διευκολύνουν την επικερδή τοποθέτηση κεφαλαίων και την επίτευξη τραπεζικών κερδών εις βάρος της οφειλέτιδος. Οι βιομηχανικές επιχειρήσεις βασίζονται στην εκμετάλλευση φθηνών εργατικών χειρών. Το επόμενο στάδιο είναι η απόκτηση ακίνητης αστικής ή γεωργικής περιουσίας από τους ξένους.

Στο επόμενο μέρος του παρόντος θα επισημάνουμε τις συνέπειες της μετανάστευσης και μακροχρόνιας τοποθέτησης κεφαλαίων σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο. Αυτές οι συνέπειες αφορούν πιστώτριες και οφειλέτιδες χώρες.  

tweet
fb-share-icon
Insta
Tiktok